Chủ tịch TSMC Mark Liu bị ép nghỉ hưu, công ty sản xuất chip hàng đầu thế giới mâu thuẫn nội bộ?

Vào ngày 19 tháng 12, TSMC thông báo ông Mark Liu, Chủ tịch công ty, đã quyết định nghỉ hưu. Tuy nhiên, tạp chí Wealth và một số nguồn tin thân cận cho rằng việc ông Liu rời công ty có thể không hoàn toàn tự nguyện. Các phương tiện truyền thông Đài Loan đưa ra giả thuyết rằng quyết định đột ngột này liên quan đến việc chậm trễ xây dựng nhà máy TSMC mới ở Arizona, dự án mà ông Liu đã nỗ lực thúc đẩy trong suốt năm 2023.

Nghỉ hưu sau khoảng 40 năm làm việc không phải là điều bất thường, nhưng hai lý do chính khiến trường hợp của ông Liu dấy lên nhiều nghi vấn. Đầu tiên, việc thông báo diễn ra rất đột ngột, gần như không có báo hiệu nào trước đó. Thứ hai, thông cáo báo chí về việc nghỉ hưu được phát đi từ phía TSMC chứ không phải từ bản thân ông Liu. Ngược lại, nhà sáng lập TSMC, Morris Chang, từng giữ cả chức chủ tịch và CEO, đã tự mình thông báo về việc nghỉ hưu vào năm 2018.

                                                         Chủ tịch TSMC Mark Liu

Theo tin đồn trong ngành, nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc ông Liu rời ghế chủ tịch là những vấn đề xung quanh Nhà máy 21. Kể từ khi khởi công xây dựng vào tháng 4 năm 2021, dự án này đã liên tục gặp khó khăn. Ông Liu đổ lỗi cho công nhân Arizona về những chậm trễ, và giải pháp của ông là cử công nhân giàu kinh nghiệm từ Đài Loan sang Mỹ. Tuy nhiên, việc này chỉ khiến tình hình thêm căng thẳng, châm ngòi xung đột với công nhân và các tổ chức công đoàn địa phương. Cuối cùng, ông Liu buộc phải rút lại những bình luận về người lao động Mỹ và nhượng bộ các yêu cầu của công đoàn để chấm dứt mâu thuẫn kéo dài nửa năm.

Bên cạnh đó, một số nguồn tin cho biết vị trí của ông Liu tại TSMC vốn đã mong manh do Morris Chang không tán thành việc hợp tác với Mỹ. Mặc dù không còn giữ chức vụ chính thức nào tại công ty kể từ năm 2018, Chang vẫn có ảnh hưởng cá nhân đáng kể. Ông tỏ ra nghi ngờ về Đạo luật CHIPS và các nỗ lực xây dựng nhà máy mới ở Mỹ, và điều này khiến cho vị thế của Liu trở nên bấp bênh. Theo giả thuyết này, việc ủng hộ hợp tác Mỹ-TSMC vốn khiến ông Liu đứng trên lằn ranh, và những vấn đề tại Nhà máy 21 chỉ là giọt nước làm tràn ly.

Sau khi ông Liu tuyên bố nghỉ hưu, hội đồng quản trị đề cử CEO hiện tại, ông C.C. Wei, lên thay thế làm chủ tịch. Điều này sẽ chấm dứt mô hình lãnh đạo kép được thiết lập sau khi Morris Chang nghỉ hưu, trừ khi ông Wei từ chức CEO khi đảm nhận vị trí chủ tịch.

Tuy nhiên, một khả năng khác là ông Wei sẽ giữ cả hai chức vụ để đương đầu với những thách thức sắp tới. TSMC đã đầu tư hàng tỷ đô la vào Nhà máy 21 và dự án hồi sinh ngành sản xuất chip bán dẫn ở Mỹ, nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được khoản trợ cấp nào từ chính phủ liên bang. Chủ tịch Liu bị cho là phải ra đi vì không giải quyết được tình hình này, do đó ông Wei phải đưa mọi thứ trở lại đúng hướng, nếu không chính ông cũng có thể đối mặt với hậu quả tương tự.